სიახლეები

შესაძლებელია თუ არა ქსოვილის ნიმუშების შეგროვება ჯანმრთელი ადამიანებისგან სამედიცინო პროგრესის წინსვლის მიზნით?

როგორ დავიცვათ ბალანსი სამეცნიერო მიზნებს, პოტენციურ რისკებსა და მონაწილეთა ინტერესებს შორის?

ზუსტი მედიცინის მოთხოვნის საპასუხოდ, ზოგიერთმა კლინიკურმა და საბაზისო მეცნიერმა პაციენტების უმეტესობისთვის უსაფრთხო და ეფექტური ჩარევების შეფასებიდან უფრო დახვეწილ მიდგომაზე გადაინაცვლა, რომელიც მიზნად ისახავს შესაფერისი პაციენტისთვის საჭირო დროს შესაფერისი თერაპიის პოვნას. სამეცნიერო მიღწევებმა, რომლებიც თავდაპირველად ონკოლოგიის სფეროში იყო განსახიერებული, აჩვენა, რომ კლინიკური კლასები შეიძლება დაიყოს მოლეკულურ შინაგან ფენოტიპებად, განსხვავებული ტრაექტორიებითა და თერაპიული რეაქციებით. სხვადასხვა უჯრედული ტიპისა და პათოლოგიური ერთეულების მახასიათებლების აღსაწერად, მეცნიერებმა შექმნეს ქსოვილოვანი რუკები.

თირკმლის დაავადებების კვლევის ხელშეწყობის მიზნით, დიაბეტის, საჭმლის მომნელებელი სისტემისა და თირკმლის დაავადებების ეროვნულმა ინსტიტუტმა (NIDDK) 2017 წელს ჩაატარა სემინარი. მონაწილეთა შორის იყვნენ ძირითადი მეცნიერები, ნეფროლოგები, ფედერალური რეგულატორები, ინსტიტუციური მიმოხილვის საბჭოს (IRB) თავმჯდომარეები და, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანი, პაციენტები. სემინარის მონაწილეებმა განიხილეს თირკმლის ბიოფსიების სამეცნიერო ღირებულება და ეთიკური მისაღებობა იმ ადამიანებში, რომლებსაც ის კლინიკურ მკურნალობაში არ სჭირდებათ, რადგან ისინი სიკვდილის მცირე, მაგრამ აშკარა რისკს ატარებენ. თანამედროვე „ომიკის“ ტექნიკები (მოლეკულური კვლევის მეთოდები, როგორიცაა გენომიკა, ეპიგენომიკა, პროტეომიკა და მეტაბოლომიკა) შეიძლება გამოყენებულ იქნას ქსოვილების ანალიზზე, რათა გასარკვევად გამოავლინოს დაავადების აქამდე უცნობი გზები და იდენტიფიცირდეს მედიკამენტური ჩარევის პოტენციური სამიზნეები. მონაწილეები შეთანხმდნენ, რომ თირკმლის ბიოფსიები მისაღებია მხოლოდ კვლევითი მიზნებისთვის, იმ პირობით, რომ ისინი შემოიფარგლება მხოლოდ იმ ზრდასრულებით, რომლებიც თანხმობას აცხადებენ, ესმით რისკები და არ აქვთ პირადი ინტერესი, რომ მიღებული ინფორმაცია გამოიყენება პაციენტის კეთილდღეობისა და სამეცნიერო ცოდნის გასაუმჯობესებლად და რომ მიმოხილვის ორგანო, IRB, ამტკიცებს კვლევას.

ამ რეკომენდაციის შესაბამისად, 2017 წლის სექტემბერში, NIDDK-ის მიერ დაფინანსებულმა თირკმლის ზუსტი მედიცინის პროექტმა (KPMP) შექმნა ექვსი რეკრუტირების ცენტრი თირკმლის დაავადების მქონე პაციენტებისგან ქსოვილის შესაგროვებლად, რომლებსაც კლინიკური ბიოფსიის ნიშნები არ ჰქონდათ. კვლევის პირველი ხუთი წლის განმავლობაში სულ 156 ბიოფსია ჩატარდა, მათ შორის 42 თირკმლის მწვავე დაზიანების მქონე პაციენტებში და 114 ქრონიკული თირკმლის დაავადების მქონე პაციენტებში. სიკვდილი არ დაფიქსირებულა და გართულებები, მათ შორის სიმპტომური და ასიმპტომური სისხლდენა, შეესაბამებოდა ლიტერატურასა და კვლევის თანხმობის ფორმებში აღწერილ გართულებებს.

ომიკის კვლევა ძირითად სამეცნიერო კითხვას ბადებს: როგორ შეიძლება დაავადების მქონე პაციენტებისგან შეგროვებული ქსოვილის შედარება „ნორმალურ“ და „საცნობარო“ ქსოვილებთან? ეს სამეცნიერო კითხვა, თავის მხრივ, მნიშვნელოვან ეთიკურ კითხვას ბადებს: ეთიკურად მისაღებია თუ არა ჯანმრთელი მოხალისეებისგან ქსოვილის ნიმუშების აღება, რათა მათი შედარება პაციენტის ქსოვილის ნიმუშებთან მოხდეს? ეს კითხვა არ შემოიფარგლება მხოლოდ თირკმლის დაავადების კვლევით. ჯანსაღი საცნობარო ქსოვილების შეგროვებას აქვს პოტენციალი, წინ წაწიოს კვლევა სხვადასხვა დაავადებაზე. თუმცა, სხვადასხვა ორგანოდან ქსოვილის შეგროვებასთან დაკავშირებული რისკები განსხვავდება ქსოვილებზე ხელმისაწვდომობის მიხედვით.