სიახლეები

კვლევამ აჩვენა, რომ 50 წლის და უფროსი ასაკის ჯგუფში დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსი მნიშვნელოვნად იყო დაკავშირებული დეპრესიის გაზრდილ რისკთან; მათ შორის, სოციალურ აქტივობებში დაბალი მონაწილეობა და მარტოობა შუამავლის როლს თამაშობს ამ ორს შორის მიზეზობრივ კავშირში. კვლევის შედეგები პირველად ავლენს ფსიქოსოციალურ ქცევით ფაქტორებსა და სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და ხანდაზმულებში დეპრესიის რისკს შორის მოქმედების მექანიზმს და წარმოადგენს მნიშვნელოვან სამეცნიერო მტკიცებულებებს ხანდაზმულ პოპულაციაში ყოვლისმომცველი ფსიქიკური ჯანმრთელობის ინტერვენციების ფორმულირებისთვის, ჯანმრთელობის სოციალური განმსაზღვრელი ფაქტორების აღმოსაფხვრელად და გლობალური ჯანსაღი დაბერების მიზნების რეალიზაციის დაჩქარებისთვის.

დეპრესია ფსიქიკური ჯანმრთელობის წამყვანი პრობლემაა, რომელიც ხელს უწყობს დაავადებების გლობალურ ტვირთს და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს შორის სიკვდილიანობის წამყვან მიზეზს წარმოადგენს. ჯანმო-ს მიერ 2013 წელს მიღებული ფსიქიკური ჯანმრთელობის ყოვლისმომცველი სამოქმედო გეგმა 2013-2030 წლებში ხაზს უსვამს ძირითად ნაბიჯებს, რათა უზრუნველყოფილ იქნას ფსიქიკური აშლილობის მქონე ადამიანებისთვის, მათ შორის დეპრესიის მქონე ადამიანებისთვის, შესაბამისი ჩარევები. დეპრესია გავრცელებულია ხანდაზმულ მოსახლეობაში, მაგრამ ის ძირითადად დიაგნოზირებული და უმკურნალებელია. კვლევებმა აჩვენა, რომ დეპრესია ხანდაზმულ ასაკში მჭიდრო კავშირშია კოგნიტური დაქვეითების და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკთან. სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსი, სოციალური აქტივობა და მარტოობა დამოუკიდებლად არის დაკავშირებული დეპრესიის განვითარებასთან, მაგრამ მათი კომბინირებული ეფექტები და კონკრეტული მექანიზმები ბუნდოვანია. გლობალური დაბერების კონტექსტში, აუცილებელია ხანდაზმულ ასაკში დეპრესიის სოციალური ჯანმრთელობის განმსაზღვრელი ფაქტორების და მათი მექანიზმების გარკვევა.

ეს კვლევა წარმოადგენს პოპულაციაზე დაფუძნებულ, ქვეყნების მასშტაბით ჩატარებულ კოჰორტულ კვლევას, რომელიც იყენებს 24 ქვეყანაში ხანდაზმული ადამიანების ხუთი ეროვნულად წარმომადგენლობითი გამოკითხვის მონაცემებს (ჩატარდა 2008 წლის 15 თებერვლიდან 2019 წლის 27 თებერვლამდე), მათ შორის ჯანმრთელობისა და პენსიის კვლევას, რომელიც წარმოადგენს ჯანმრთელობისა და პენსიის ეროვნულ კვლევას, HRS-ს, დაბერების შესახებ ინგლისურ გრძივი კვლევას, ELSA-ს, ჯანმრთელობის, დაბერებისა და პენსიის კვლევას ევროპაში, ჯანმრთელობის, დაბერებისა და პენსიის კვლევას ევროპაში, ჩინეთის ჯანმრთელობისა და პენსიის გრძივი კვლევას, ჩინეთის ჯანმრთელობისა და პენსიის გრძივი კვლევას, CHARLS-ს და მექსიკის ჯანმრთელობისა და დაბერების კვლევას (MHAS). კვლევაში მონაწილეობდნენ 50 წლის და უფროსი ასაკის მონაწილეები, რომლებმაც წარმოადგინეს ინფორმაცია მათი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის, სოციალური აქტივობებისა და მარტოობის გრძნობის შესახებ და რომლებიც მინიმუმ ორჯერ იყვნენ გამოკითხულნი; გამორიცხული იყვნენ მონაწილეები, რომლებსაც საწყის ეტაპზე ჰქონდათ დეპრესიული სიმპტომები, ისინი, ვისაც არ ჰქონდათ მონაცემები დეპრესიული სიმპტომებისა და კოვარიატების შესახებ და ისინი, ვისაც არ ჰქონდათ მონაცემები. ოჯახის შემოსავლის, განათლებისა და დასაქმების სტატუსის საფუძველზე, სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის მაღალი და დაბალი დონის განსაზღვრისთვის გამოყენებული იქნა ძირითადი კატეგორიის ანალიზის მეთოდი. დეპრესია შეფასდა მექსიკის ჯანმრთელობისა და დაბერების კვლევის (CES-D) ან EURO-D-ის გამოყენებით. სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და დეპრესიას შორის კავშირი შეფასდა კოქსის პროპორციული საფრთხის მოდელის გამოყენებით და ხუთი კვლევის გაერთიანებული შედეგები მიღებული იქნა შემთხვევითი ეფექტების მოდელის გამოყენებით. ამ კვლევამ დამატებით გააანალიზა სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის, სოციალური აქტივობებისა და მარტოობის ერთობლივი და ინტერაქტიული ეფექტები დეპრესიაზე და შეისწავლა სოციალური აქტივობებისა და მარტოობის შუამავლური ეფექტები სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და დეპრესიაზე მიზეზობრივი მედიაციის ანალიზის გამოყენებით.

5-წლიანი საშუალო დაკვირვების შემდეგ, 20,237 მონაწილეს განუვითარდა დეპრესია, შემთხვევების სიხშირით 7.2 (95%-იანი სანდოობის ინტერვალი 4.4-10.0) 100 ადამიან-წელზე. სხვადასხვა შემააშრიალი ფაქტორების გათვალისწინების შემდეგ, ანალიზმა აჩვენა, რომ დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის მქონე მონაწილეებს დეპრესიის უფრო მაღალი რისკი ჰქონდათ, მაღალი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის მქონე მონაწილეებთან შედარებით (ჯამური HR=1.34; 95% CI: 1.23-1.44). სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და დეპრესიას შორის კავშირის მიხედვით, მხოლოდ 6.12% (1.14-28.45) და 5.54% (0.71-27.62) იყო განპირობებული, შესაბამისად, სოციალური აქტივობებით და მარტოობით.

დეპრესიაზე მნიშვნელოვანი გავლენა მხოლოდ სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და მარტოობას შორის ურთიერთქმედებას ჰქონდა (ჯამური HR=0.84; 0.79-0.90). მაღალი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის მქონე მონაწილეებთან შედარებით, რომლებიც სოციალურად აქტიურები და არამარტოები იყვნენ, დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის მქონე მონაწილეებს, რომლებიც სოციალურად არააქტიურები და მარტოსულები იყვნენ, დეპრესიის უფრო მაღალი რისკი ჰქონდათ (ჯამური HR=2.45; 2.08-2.82).

სოციალური პასიურობა და მარტოობა მხოლოდ ნაწილობრივ ავლენს სოციალურ-ეკონომიკურ სტატუსსა და დეპრესიას შორის კავშირს, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ სოციალური იზოლაციისა და მარტოობის წინააღმდეგ მიმართული ჩარევების გარდა, ხანდაზმულებში დეპრესიის რისკის შესამცირებლად სხვა ეფექტური ზომების მიღებაც არის საჭირო. გარდა ამისა, სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის, სოციალური აქტივობისა და მარტოობის კომბინირებული ეფექტები ხაზს უსვამს ერთდროული ინტეგრირებული ჩარევების სარგებელს დეპრესიის გლობალური ტვირთის შესამცირებლად.